Język duński: Ekologia w Danii + słownictwo związane z ekologią

Tak samo jak dla Norwegów i Szwedów, dla Duńczyków bardzo ważna jest ekologia.
Zobaczmy, co kryje się pod tym pojęciem w Danii.

1. Ekologiczna żywność

W Danii istnieje bardzo długa tradycja produkcji żywności ekologicznej. Artykuły pochodzące z takiej produkcji oznaczone są charakterystycznym logo. Ich wysoka jakość jest gwarantowana przez restrykcyjne wytyczne oraz liczne kontrole. Również żywności importowana z zagranicy musi spełniać określone normy, aby mogła być nazwana ekologiczną.

Przywiązanie do produktów ekologicznych jest w Danii częścią kultury. Duńczycy mają na uwadze nie tylko lepszy smak i jakość takiego jedzenia, ale dzięki temu przyczyniają się również do ochrony środowiska i dobrostanu zwierząt hodowlanych.

2. Energia odnawialna

Duńczycy są pionierami w energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych – historia tych technologii sięga już lat 70. Podróżując po Danii nie da się nie zauważyć ogromnych turbin wiatrowych, które możemy spotkać w każdym zakątku kraju – wkomponowane w spokojny wiejski krajobraz, ale też w ogromnych skupiskach na morzu, tworzące spektakularne farmy wiatrowe. Rozwój technologiczny sprawił, że turbiny są coraz nowocześniejsze i wydajniejsze, a energia wiatrowa ma ogromne znaczenie w gospodarce kraju. Około 10 lat temu tylko 1/5 energii pochodziła z wiatru, dziś mówi się o 80-90%, a w wyjątkowo wietrzne dni wyprodukowana energia przekracza nawet dzienne podstawowe zapotrzebowanie kraju.

Duńczycy są również w czołówce produkcji energii słonecznej. Kolektory słoneczne na dachach domów to bardzo częsty widok. Istnieją również ogromne parki słoneczne, czyli skupiska ogniw słonecznych zajmujące powierzchnię nawet do kilku kilometrów kwadratowych.

3. Rowery

Ten, kto kiedykolwiek był w Kopenhadze, nie mógł nie zauważyć setek, a nawet tysięcy rowerów. Korzystają z nich wszyscy – widok biznesmena w garniturze mknącego przez miasto na dwukołowcu nie jest tu niczym zaskakującym. Infrastruktura miast jest do tego świetnie przystosowana – szerokie ścieżki rowerowe, specjalna sygnalizacja i ogromne, czasem nawet piętrowe parkingi dla rowerów są na porządku dziennym.

4. Segregowanie odpadów

To, co w Polsce wprowadzane jest od stosunkowo niedawna, w Danii od wielu lat dla każdego jest oczywistością. Mowa oczywiście o segregowaniu odpadów! Duńczycy przykładają dużą wagę do tego, żeby odpady trafiły do odpowiedniego pojemnika. W cenę napojów wliczona jest kaucja (pant), którą odzyskamy zwracając butelki i puszki w specjalnych automatach w sklepach. Są one następnie wykorzystywane do produkcji nowych opakowań. Wiele innych odpadów w Danii również zyskuje drugie życie – z odpadów biologicznych powstaje np. ziemia kompostowa i biogaz.

Więcej informacji w j.duńskim i angielskim można znaleźć na stronie duńskiego Ministerstwa Środowiska i Żywności (Miljø- og Fødevareministeriet): https://mfvm.dk/

Poniżej znajdziecie duński ekologiczny mini-słowniczek:

Energia odnawialna:

• vedvarende energi – energia odnawialna
• en vind – wiatr
• en vindenergi – energia wiatrowa
• en vindmølle – wiatrak
• en vindmøllepark – farma wiatrowa
• en sol – słońce
• en solenergi – energia słoneczna
• en solfanger – kolektor słoneczny
• en solcellepark – farma słoneczna

Ekologia:

• en økologi – ekologia
• et økosystem – ekosystem
• økologisk  – ekologiczny
• et økologisk landbrug – rolnictwo ekologiczne
• en økomad / økologisk mad – żywność ekologiczna
• en økoturisme – turystyka ekologiczna
• et miljø – środowisko
• miljøvenlig – przyjazny dla środowiska
• en miljøforkæmper – działacz na rzecz ochrony środowiska

Segregowanie odpadów:

• en skraldespand – kosz na śmieci
• et affald, et skrald – śmieci, odpady
• grønt affald – odpady zielone
• et glas – szkło
• et papir – papier
• et metal – metal
• en/et plastic / plastik / plast – plastik, tworzywo sztuczne
• en affaldssortering – segregacja odpadów
• genbrug – recykling, ponowne wykorzystanie
• en kompost – kompost

Inne:

• en drivhuseffekt – efekt cieplarniany
• et madspild – marnowanie jedzenia
• global opvarmning – globalne ocieplenie
• skadelig – szkodliwy
• en forurening – zanieczyszczenie
• en syreregn / sur nedbør – kwaśny deszcz
• en klimaændring – zmiana klimatyczna
• et kernekraftværk – elektrownia atomowa
• en smog – smog
• et ozonhul – dziura ozonowa

Magda Misiurka