Język norweski: Ekologia w Norwegii + słownictwo związane z ekologią

O tym, że dbanie o ekologię i środowisko to niezwykle ważny dla Norwegów temat, wie już chyba każdy. Obcowanie z przyrodą i życie w zgodzie z naturą to norweski sposób na smutki i troski. Nie od dzisiaj zresztą znane jest powiedzenie Ut på tur aldri sur, czyli Na świeżym powietrzu/na wycieczce nigdy nie będziesz niezadowolony/w złym humorze.

Dzisiaj w skrótowej formie przekażę wam ciekawe eko-rozwiązania prosto z Norwegii:

• Norwegowie jako jedno z nielicznych państw na świecie odzyskuje około 70 procent odpadów z recyklingu, dlatego dużą wagę przykłada się do odpowiedniej segregacji śmieci.
• Większość energii Norwegowie pozyskują ze źródeł odnawialnych, tj. elektrownie wodne i farmy wiatrowe. Ponadto magazynują oni energię na wypadek kryzysu energetycznego i mogą pochwalić się jednymi z największych zapasów energii w Europie.
• Słyszeliście o panteflasker? W cenę każdej butelki (także tych plastikowych) wchodzi kaucja, którą można odzyskać wrzucając puste butelki do specjalnych automatów (panteautomater). Pamiętajcie jednak, aby nie zrywać z nich etykiety, gdyż to umieszczony na nich kod nalicza wam kaucję.
• Duża część zanieczyszczeń pochodzi ze spalin, które Norwegowie ograniczają kupując samochody elektryczne i hybrydowe. Nie muszą obawiać się również o punkty ładowania, gdyż w całej Norwegii jest ich naprawdę sporo.
  Pewnie obił wam się o uszy temat bompenger, czyli opłat za wjazd do miasta dla właścicieli samochodów z silnikiem benzynowym i silnikiem diesla. Cóż, to kolejny sposób Norwegów na walkę ze spalinami.

Polecam wam również norweską serię o tym, jak na co dzień możemy pomagać naszej planecie: https://tv.nrk.no/serie/live-redder-verden-litt

A teraz kilka słów i wyrażeń związanych z ekologią:

Zjawiska spowodowane przez człowieka:

• en avskoging – wylesianie
• en byspredning – szybkie rozrastanie się miast
• en drivhuseffekt – efekt cieplarniany
• global oppvarming – globalne ocieplenie
• en klimaendring – zmiana klimatyczna
• en luftforurensning – zanieczyszczenie powietrza
• sur nedbør – kwaśny deszcz
• en vannforurensnig – skażenie wody

Eko:

• miljøbevisst – osoba świadoma zagrożeń dla środowiska
• miljøvennlig – przyjazny dla środowiska
• en miljøverner – działacz na rzecz ruchu ekologicznego
• en økologi – ekologia
• et økomerke – ekoetykieta
• en økomote – moda eko (ekologiczna)
• et økosystem – ekosystem
• en økoturisme – turystyka ekologiczna
• økologisk jordbruk – rolnictwo ekologiczne

Różne:

• aktivister – aktywiści, działacze
• (en) alternativ energikilde – alternatywne źródło energii
• et atomkrafverk / kjernekraftverk – elektrownia atomowa
• et avfall, et boss, et/en søppel – śmieci
• avløpsvann – ścieki
• biologisk nedbrytbar – ulegający rozkładowi biologicznemu
• eksos – spaliny
• en forurensning – zanieczyszczenie
• fossile brensler – paliwa kopalne
• industriavfall – odpady przemysłowe
• en kunstgjødsel – nawóz sztuczny
• en naturgjødsel / en naturlig gjødsel – naturalny nawóz
• naturlig miljø – środowisko naturalne
• en naturressurs – zasoby naturalne
• å nedbryte – rozkładać się
• en overbefolkning – przeludnienie
• et ozonhull – dziura ozonowa
• radioaktiv – radioaktywny
• en resilkulering – recykling, przetwarzanie odpadów
• skadelig – szkodliwy
• en smog – smog
• en solenergi – energia słoneczna
• å sortere avfall – sortować odpady
• en søppelfylling – wysypisko
• tropisk skog – las tropikalny
• truede arter – zagrożone gatunki
• en vannrensing – uzdatnianie wody
• en vindpark – farma wiatrowa

Sylwia Nowak