Jak otwierać i zamykać/włączać i wyłączać po norwesku
Czasowniki związane z otwieraniem, zamykaniem, włączaniem i wyłączaniem w języku norweskim mogą być podchwytliwe, nie tylko dla początkujących. W dzisiejszym wpisie rozwiejemy te wątpliwości, abyś już nigdy więcej nie miał problemu z tymi zwrotami!
Otwieranie i zamykanie:
å åpne – otwierać
Za pomocą åpne w norweskim możemy otwierać wiele rzeczy. Najczęściej jest on używany w kontekście kontekście fizycznych obiektów, takich jak drzwi, okna czy książki.
- Kan du åpne et vindu? – Czy możesz otworzyć okno?
- Mamma, åpne knappene på frakken min, takk! –Mamo, proszę rozepnij guziki mojego płaszcza.
- Ikke åpne vesken min, det er rotete inni. – Nie otwieraj mojej torebki, jest bałagan w środku.
Jeśli chcemy usunąć coś, co zatyka np. rury, to również użyjemy czasownika åpne.
- Rørleggeren vil åpne de tette rørene. – Hydraulik przedka zatkane rury.
Warto zauważyć, że w niektórych kontekstach możemy używać tych słów również w sensie przenośnym, np. otworzyć spotkanie, otworzyć drogę.
- Høyfjellsveiene åpnes tidligere i år. – Górskie drogi zostaną otwarte na początku tego roku.
- Formannen åpnet møtet. – Prezes otworzył spotkanie.
å lukke – zamykać
Lukke odnosi się przede wszystkim do zamykania rzeczy takich jak drzwi, okna, skrzynki czy pokrywy.
- Hun lukker døren etter ham. – Zamyka za nim drzwi.
Można również używać lukke w kontekście zamykania ust, oczu czy uszu, co często oznacza powstrzymanie komunikacji lub odizolowanie się od bodźców.
- Jeg lukker ørene for blasfemien han kommer med. – Zatykam uszy na bluźnierstwo, które wypowiada.
- Resultatene lukket munnen på kritikerne. – Wyniki zamnkęły usta krytykom.
Lukke seg może opisywać proces izolowania się, zarówno fizycznego, jak i emocjonalnego.
- Hun lukker seg, når hun har motgang. – Zamyka się, gdy spotykają ją trudności.
Co ciekawe, wyrażenie lukke opp jest synonimem åpne, więc oznacza otwierać. W większości przypadków możemy używać ich wymiennie, np.:
- Vil du lukke opp døren for meg? – Otworzysz mi drzwi?
Otwieranie i zamykanie (ale przy użyciu klucza!)
Jeśli zamykamy lub otwieramy coś za pomocą klucza (czyli kontrowersyjnie zakluczamy lub odkluczamy), to musimy użyć innego czasownika.
å låse – zamykać na klucz, zakluczać
- Hun glemte å låse etter seg. – Zapomniała zamknąć za sobą (na klucz).
- Simon hadde låst seg inne på soverommet. – Simon zamknął się (na klucz) w sypialni
å låse opp – otwierać kluczem, odkluczać
- Nøkkelen for å låse opp døren er under blomsterpotten. – Klucz do otworzenia drzwi jest pod doniczką.
Fun fact! Låse opp możemy też użyć, kiedy mówimy o odblokowaniu telefonu.
- Du må låse opp telefonen med fingeravtrykk. Telefon musisz odblokować odciskiem tańca.
Włączanie i wyłączanie
å skru på, å slå på, å sette på – włączać. Są to wyrażenia, których właściwie możemy używać wymiennie.
- Jeg skrur på Mac-en og ser de uleste mailene på skjermen. – Włączam Maca i widzę nieprzeczytane maile na ekranie
- Hun bøyde seg fram og slo på lampa – Pochyliła się i włączyła lampę.
- Slå på lyset – Włącz światło.
Slå på możemy także użyć w sensie przenośnym:
- Skru på sjarmen. – Włącz urok osobisty.
å slå av, å skru av – wyłączać.
- Noen har glemt å slå av lyset over komfyren – Ktoś zapomniał wyłączyć światło nad kuchenką.
- Skru av ovnen – Wyłącz piekarnik.
- Samvirkelaget skrudde av strømmen vår. – Spółdzielnia wyłączyła nam prąd.