Wyrażanie przynależnosci w języku norweskim
Wyrażanie przynależności w języku norweskim może wydawać się na początku skomplikowane, zwłaszcza dla osób, które przyzwyczaiły się do przypadków w języku polskim. Na szczęście w norweskim nie musimy martwić się tak trudną odmianą rzeczowników. Zamiast tego mamy kilka prostych zasad, które pozwolą nam wyrazić, że coś należy do kogoś. W tym wpisie omówimy różne sposoby na wyrażanie przynależności w języku norweskim, od prostego S-genitivu po użycie przyimków.
S-genitiv – prosty sposób na przynależność
S-genitiv to najprostszy sposób wyrażania przynależności w języku norweskim. Aby go utworzyć, po prostu dodajemy końcówkę -s do rzeczownika, który wyraża właściciela. To rozwiązanie jest niezwykle intuicyjne i podobne do tego, co znamy z języka angielskiego.
Przykłady:
- Olas leilighet – samochód Olego
- Benjamins bok – książka Benjamina
- familiens bil – samochód rodziny
Co ważne, rzeczownik, który następuje po S-genitivie, zawsze jest w formie nieokreślonej, co oznacza, że nie ma przed nim rodzajnika określonego, takiego jak den czy det. To podobna zasada, jak w przypadku użycia zaimków dzierżawczych.
Jeśli jednak rzeczownik kończy się już na literę -s, nie dodajemy kolejnej litery, lecz zamiast tego używamy apostrofu:
- Andreas’ sykkel – rower Andreasa
- Agnes’ hund – pies Agnes
Zaimki dzierżawcze
Innym sposobem na wyrażanie przynależności w języku norweskim jest użycie zaimków dzierżawczych. Zaimki takie jak min, din, hans, hennes, vår i deres są bardzo przydatne w codziennym języku. W norweskim zaimki te odmieniają się w zależności od rodzaju i liczby rzeczownika, którego dotyczą.
- min (mój, moja) używamy z rzeczownikami rodzaju męskiego i żeńskiego w liczbie pojedynczej, np. bilen min (mój samochód) i boka mi (moja książka).
- mitt (moje) stosujemy z rzeczownikami rodzaju nijakiego, np. barnet mitt (moje dziecko).
- mine (moi, moje) używamy z rzeczownikami w liczbie mnogiej, np. vennene mine (moi przyjaciele).
W podobny sposób odmieniamy zaimki din oraz vår.
Przykłady:
- bilen min – mój samochód
- barnet mitt – moje dziecko
- foreldrene mine – moi rodzice
W norweskim możemy zaimek dzierżawczy umieścić również przed rzeczownikiem, ale wtedy rzeczownik musi mieć formę nieokreśloną, np. min bil (mój samochód), mitt hus (mój dom). Umieszczenie zaimka przed rzeczownikiem podkreśla przynależność, a nie rzeczownik.
Więcej na ten temat przeczytasz w naszym poprzednim wpisie.
Zaimek zwrotny dzierżawczy sin
Kolejnym sposobem na wyrażanie przynależności jest użycie zaimka sin. W tym przypadku zaimek ten musi być zgodny z rodzajem i liczbą rzeczownika, który następuje po nim. Zaimki sin, si, sitt oraz sine są odpowiednikami polskiego „swój”.
Przykłady:
- Ola sin leilighet – mieszkanie Olego
- Benjamin si bok – książka Benjamina
- Agnes sine hunder – psy Agnes
Wyrażanie przynależności za pomocą przyimków
W języku norweskim możemy również wyrazić przynależność za pomocą przyimków, jednak tutaj należy zwrócić uwagę na różnorodność możliwych rozwiązań w zależności od kontekstu. W norweskim nie ma jednego przyimka, który pasowałby do każdej sytuacji.
- Przyimek til – używany głównie do wyrażania relacji międzyludzkich oraz przynależności przedmiotów do osób.
- hunden til Agnes – pies Agnes
- boka til Benjamin – książka Benjamina
- Przyimek på – stosowany w opisie cech przedmiotów, takich jak kolor, smak, wielkość.
- fargen på bilen – kolor auta
- smaken på eplet – smak jabłka
- Przyimek av – przydaje się, gdy mówimy o częściach większej całości lub o liczbach i ilościach.
- delen av oppskriften – część przepisu
- begynnelsen av året – początek roku