Mimo że gramatyka duńska nie sprawia większych problemów osobom, które znają m.in. angielski, to w duńskim również możemy natknąć się na pewne pułapki językowe. Problemy sprawia np. szyk zdania, który jest dość specyficzny, a każdy wyraz w zdaniu musi znajdować się w określonym miejscu. Wymowa duńska też jest trudna i warto ją ćwiczyć, jednak dziś przedstawiamy 5 błędów, które popełniasz w języku duńskim pod kątem gramatycznym i semantycznym. Do dzieła!
Hvis i om
O tej pułapce językowej pisaliśmy we wpisie na temat 10 par duńskich słów, które są często mylone. Jeśli chodzi o tę parę wyrazów, należy wystrzegać się kalki z j. angielskiego i nie mylić z angielskim if.
Hvis oznacza tylko i wyłącznie jeśli! Stosowane jest również w zdaniach warunkowych:
- Vi kommer for sent, hvis du ikke skynder dig. – Spóźnimy się, jeśli się nie pospieszysz.
- Hun vil komme til festen, hvis hun har lyst til. – Przyjdzie na przyjęcie, jeśli będzie miała ochotę.
- Hvis det regner, bliver vi hjemme. – Jeśli będzie padać, zostaniemy w domu.
Powszechnym błędem jest stosowanie hvis jako czy. W języku duńskim używamy spójnika om:
- Jeg ved ikke, om jeg elsker ham. – Nie wiem, czy go kocham.
- Ved du, om vi har fri på mandag? – Wiesz, czy mamy wolne w poniedziałek?
Rzeczowniki złożone pisane osobno
Rzeczowniki złożone muszą być zawsze pisane jako jeden wyraz!
Rzeczownik złożony to jeden wyraz złożony z dwóch niezależnych wyrazów, np. en svømmetræner (trener pływania) lub et skrivebord (biurko).
Spróbuj dostrzec różnicę między nauczycielem języka angielskiego a angielskim nauczycielem:
- engelsklærer (nauczyciel języka angielskiego) odnosi się do nauczyciela, który uczy przedmiotu języka angielski, natomiast engelsk lærer to nauczyciel pochodzący z Anglii.
Hendes/hans i sin/sit/sine
W tej parze słów najlepiej podać przykład który zapadnie w pamięć 😉
Hans/hendes – jego/jej
Sin/sit/sine – swój/swoja/swoje
- Hun kysser hendes mand – Ona całuje jej męża (czyjegoś męża – innej kobiety).
- Hun kysser sin mand – Ona całuje swojego męża.
Zatem jeśli mamy do czynienia z podmiotem w 3. os. l. poj. trzeba zwrócić uwagę, czy dopełnienie należy do podmiotu, czy też do kogoś innego. W przykładzie naszego zdania druga kobieta (hendes) nie byłaby raczej zadowolona 😉
Inwersja!
Szyk zdania w języku duńskim ma swoją specyfikę. Zasada inwersji nie jest trudna, jednak w codziennej mowie często o niej zapominamy. Zatem jeśli zaczniemy zdanie od innej części zdania niż podmiot, należy zrobić inwersję, tzn. czasownik zawsze musi być na drugim miejscu!
- På lørdag skal jeg gøre rent. Bagefter laver jeg mad og til sidst skal jeg til festen.
Szyk zdania w zdaniu podrzędnym
W języku duńskim obowiązuje tzw. szyk przestawny w zdaniu podrzędnym. Krótko mówiąc oznacza to, że przysłówek centralny (CA) zmienia swoje położenie i wskakuje tuż za podmiot. (W zdaniu głównym przysłówek centralny znajduje się po czasowniku, a w zdaniu podrzędnym przed czasownikiem).
- Han kan ikke læse, hvis han ikke har briller på. – Nie może czytać, jeśli nie ma na sobie okularów.
- Hvis du ikke åbner døren, kan jeg ikke komme ind. (Inwersja w zdaniu głównym!) – Jeśli nie otworzysz drzwi, nie będę mogła wejść.
- Hvis jeg ikke får lønforhøjelse, har jeg ikke råd til at købe en lejlighed. – Jeśli nie dostanę podwyżki, nie będzie mnie stać na kupno mieszkania.
Grupa najczęstszych spójników podrzędnych
- hvis
- når
- selvom
- at
- da
- der
- som
- fordi
Niektóre przysłówki centralne w języku duńskim:
- ikke
- altid
- aldrig
- ofte
- snart
- sjældent
