Dzisiaj czas na kolejną lekcję gramatyki, tym razem nadeszła pora na czas przeszły w języku norweskim! Kiedy go używamy i jak tworzymy? Tego dowiesz się z dzisiejszego posta!
Zacznijmy od tego kiedy stosujemy czas przeszły w języku norweskim:
Czasu przeszły (preteritum) używamy, gdy mówimy o przeszłości i chcemy podkreślić, kiedy dokładnie dane wydarzenie miało miejsce. Wskazuje on zakończone czynności, które nie mają skutków w teraźniejszości.
Preteritum występuje bardzo często z określeniami czasu dotyczącymi przeszłości, m.in.:
- i går – wczoraj
- i forrige uke – w zeszłym tygodniu
- i fjor – rok temu
- for to uker siden – dwa tygodnie temu
A co z tworzeniem czasu przeszłego?
Szyk zdania w czasie przeszłym jest taki sam jak w czasie teraźniejszym, tylko forma czasownika zmienia się z teraźniejszej na przeszłą. W języku norweskim czasowniki w czasie przeszłym dzielimy na regularne oraz nieregularne, o których pisaliśmy tutaj. Jeśli chodzi o czasowniki regularne, to dzielimy je na cztery grupy, co pozwala nam prawidłowo je odmienić.
Czasowniki grupy I (koniugacja I)
Do tej grupy należy najwięcej norweskich czasowników. Ich temat kończy się na dwie spółgłoski (mogą być różne lub takie same) oraz te zakończone na spółgłoskę -d lub -t. Zarówno w formie czasu przeszłego preteritum, jak i perfektum partisipp dodajemy końcówkę –ET lub –A.
- å vaske (myć) – vasket – vasket
- å bade (kąpać się) – badet – badet
- å jobbe (pracować) – jobbet – jobbet
Czasowniki grupy II (koniugacja II)
To czasowniki, których temat kończy się na jedną spółgłoskę, dwie takie same (a konkretniej -mm, -nn, -ll, -rr) oraz dwie spółgłoski, które wymawiamy jak jeden dźwięk (-ld, -lg, -nd, -ng). W czasie przeszłym preteritum dodajemy do czasownika końcówkę -TE, natomiast w czasie perfektum partisipp -T.
- å lese (czytać) – leste – lest
- å høre (słuchać) – hørte – hørt
- å begynne (rozpoczynać) – begynte – begynt
Czasowniki grupy III (koniugacja III)
Do tej grupy należą czasowniki, których temat kończy się na spółgłoskę -v, -d, -g lub dwie samogłoski, które są dyftongami (-ie, -ye, -øy, -ei, -ai, -au). Tworzymy ją poprzez dodanie końcówki –DE w czasie preteritum, natomiast w czasie perfektum partisipp –D.
- å leve (żyć) – levde – levd
- å klage (narzekać) – klagde – klagd
- å veie (ważyć) – veide – veid
Czasowniki grupy IV (koniugacja IV)
Są to czasowniki jednosylabowe, które kończą się na samogłoskę lub złożenia z tymi czasownikami. W formie preteritum dodajemy końcówkę -DDE, natomiast w formie perfektum partisipp –DD.
- å bo (mieszkać) – bodde – bodd
- å skje (dziać się) – skjedde – skjedd
- å sy (szyć) – sydde – sydd
