O muzyce w Danii

Muzyka, tak samo jak duński, jest językiem duszy i podobnie jak duński może wprowadzić nas w transcendentne uniesienia słuchowe. Dlatego w celu najpełniejszego doznania tego wpisu proponujemy go przeczytać w rytm waszej ulubionej duńskiej piosenki. 🎶

Przy tytułach utworów, nazwiskach lub pseudonimach zawarte będą linki do ich utworów.😊

Muzyka klasyczna – Johann Hartmann

Jedną z bardzo ważnych postaci, jeśli chodzi o duńską muzykę klasyczną, był Johann Hartmann (1726-1793). Hartmann był wybitnym skrzypkiem, a także napisał wiele dzieł, które następnie odegrano przed najznamienitszymi duńskimi elitami, np. na deskach Teatru Królewskiego w Kopenhadze. Za największe osiągnięcie Hartmanna większość uznałaby pewnie skomponowanie hymnu królewskiego pt. Kong Christian stod ved højen Mast.^link

Ponadto można stwierdzić, że oprócz spłodzenia nieocenionych dla duńskiej kultury utworów, Johann także spłodził połowę późniejszej duńskiej sceny muzycznej. Rodowód Hartmanna przepełniony jest muzykami i kompozytorami wszelkiej maści. Co lepsze, dziedzictwo Hartmanna zdaję się trwać do dziś – Nikolaj Bentzon, pianista jazzowy, urodził się w 1964 i stanowi siódmą generację osób spokrewnionych z Johannem Hartmannem.

Z Hartmannem spokrewniony jest również znany reżyser Lars von Trier, który dopiero od swojej umierającej matki dowiedział się, że jego ojcem nie jest Ulf Trier, a nijaki prawnik o imieniu Fritz Michael… Hartmann.

Kolejnym interesującym faktem jest to, że Hartmann urodził się w niemieckim Glogau, który obecnie jest polskim Głogowem.

Ciekawostka pogania ciekawostkę.

Muzyka klasyczna – Carl Nielsen^link

Carl August Nielsen (1865-1931) był kompozytorem i dyrygentem, który, jak to często z wybitnymi artystami bywa, przejawiał talent do muzyki już od małego. Jego zdolności odkrył nauczyciel Emil Petersen, który usłyszał, jak mały Karol odgrywa rytm znanej w tamtym czasie piosnki, waląc młotkiem w blok drewna.

Z powodu trudnej sytuacji finansowej Nielsen musiał podjąć się pracy w sklepie spożywczym, ale na jego szczęście, właściciel sklepu szybko zbankrutował.

W tajemnicy przed ojcem w 1883 przeprowadził się z Odense do Kopenhagi, gdzie w konserwatorium uczył się m.in. od wnuka Johanna Hartmanna.

Nielsen był uwielbiany przez Duńczyków, co możemy zobaczyć do dziś – na jego cześć postawiono wiele pomników, nazwano salę w Teatrze Królewskim w Kopenhadze, a jego wizerunek widniał na starym banknocie stukoronowym.

Jazz

Jazz w Danii, jak zresztą w jakimkolwiek innym państwie, nie miał łatwego wejścia. Jednych jazzowe rytmy porywały na parkiet i otwierały ich na nowe muzyczne światy, inni zaś uważali, że to prymitywny jazgot zwiastujący całkowity upadek moralności. Do tego jazz był przede wszystkim muzyką wykonywaną przez czarnoskórych Amerykanów, co wielu Duńczykom zdecydowanie nie odpowiadało.

Jednak koniec końców entuzjazm zdecydowanie przeważył nad odrazą. W 1933 do Kopenhagi zawitał Louis Armstrong ^link. W czasach okupacji niemieckiej jazz stał się symbolem buntu wobec nazistów. Po II wojnie światowej do Danii zjeżdżali się na koncerty wybitni jazzmani ze Stanów Zjednoczonych i całego świata. Niektórzy twórcy się wręcz przeprowadzili się do Danii w tamtym czasie. Teraz zaś co roku ma miejsce Copenhagen Jazz Festival, o którym wspominaliśmy we wpisie o festiwalach w Danii.

Rock – Gasolin ^linki Shu-bi-dua ^link

Po jazzie miano szatańskiej muzyki przejął rock and roll. W latach 60. Duńczycy, którzy rockiem wzgardzali, nazywali go pigtrådsmusik (dosł. muzyka druta kolczastego).

Zdecydowanie najważniejszymi zespołami rockowymi w Danii były Gasolin i Shu-bi-dua. Oboje osiągnęli ogromny sukces komercyjny, a każdy szanując się duński wujek musi znać ich twórczość na wylot.

Gasolin kreowało się na duńskich Beatlesów i pragnęło osiągnąć sukces międzynarodowy. Plan się nie powiódł i po jakimś czasie rozpadli w wyniku różnych niesnasek między artystami… w sumie jak Beatlesi. A żeby było jeszcze podobniej, to i Gasolin miało swojego Paula McCartneya. Był nim mianowicie Kim Larsen ^link, którego solowa kariera była równie owocna i pełna sukcesów – Larsen zmarł cztery lata temu.

Shu-bi-dua sprzedał najwięcej albumów ze wszystkich duńskich zespołów w historii. W ich utworach pop miesza się z rockiem. Piosenki tej grupy warto poznać na przykład z racji nietuzinkowych i często prześmiewczych tekstów.

Hip hop

Hip hop moonwalkiem wkroczył na kopenhaski Strøget wraz z młodzieńcami ubranymi w skórzane lub ortalionowe kurtki, czapki z daszkiem, jeansy i adidasy.

Zaczęło się od breakdancu, potem było graffiti, a następnie przyszedł czas na rap. Początkowo wśród członków hip-hopowej subkultury uważano, że nie przystoi rapować po duńsku. Zmienił to pod koniec lat 80. m.in. MC Einar ^link, którego rap głównie opierał się na zabawnych grach słownych właśnie w języku duńskim. MC Einar jest m.in. z tego powodu, chyba bezsprzecznie, uznawany za legendę duńskiej muzyki współczesnej. Popularna w latach 80. i 90. była także rapowa grupa Rockers By Choice ^link.

W później czasach rap stał się gatunkiem reprezentowanym głównie przez osoby o innym pochodzeniu niż duńskie – i tak się w sumie sytuacja przedstawia do dziś. Obecnie, kiedy spojrzymy na playlisty na Spotify, to w duńskiej sekcji rap nie raz ukaże się na czołowych pozycjach.

Oto garstka popularnych oraz współczesnych duńskich raperów: Marwan, Natasja, TopGunn, Gilli, Kesi, Benny Jamz, Artigeardit, Ukendt Kunstner lub De Danske Hyrder ^{kliknij w wykonawcę, żeby wejść w link}.

Psalmy

Nie przewidujemy, że to właśnie one będą dla was najciekawszym z wymienionych gatunków. Warto jednak o nich krótko wspomnieć, bo stanowią one ważną część kultury skandynawskiej i protestanckiej. Psalmy w Danii nie oznaczają tylko oryginalnych tworów z Księgi Psalmów, ale także wszelkie reinterpretacje oraz pieśni religijne, które tworzone były zgodnie z panującym duchem czasów. Śpiewa się je w kościele oraz w domach – przynajmniej w tych domach, gdzie nadal praktykuje się wiarę protestancką, a tych w laickiej Danii jest coraz mniej.