Saamowie w Szwecji
Saamowie w Szwecji to jedna z ważniejszych mniejszości, a ich historię i kulturę zdecydowanie warto poznać. Dlatego w dzisiejszym poście postaramy się nieco je przybliżyć!
Kim w zasadzie są Saamowie?
Saamowie to rdzenna ludność od wieków zamieszkująca obszar, który obecnie rozciąga się na cztery kraje – Półwysep Kolski w Rosji oraz północne części Finlandii, Norwegii i Szwecji. Obszar ten w języku Saamów nazywa się Sápmi. Sápmi to więcej niż tylko miejsce, a również wspólnota kulturowa i językowa.
Ciekawa jest sama nazwa – dawniej najczęściej Saamów nazywano Lapończykami, jednak ta nazwa ma dla nich pejoratywne konotacje. Szwedzcy „Lapończycy”, czyli „lapper” kojarzą się ze słowem „en lapp„, czyli „łata”. To pogardliwe określenie ma budzić skojarzenia z połatanymi, zniszczonymi ubraniami, dlatego ludność ta woli dzisiaj być nazywana właśnie Saamami.
Obecna szacuje się, że Saamów na świecie jest około 80 000-100 000, z czego w Szwecji jest to 20 000 do 40 000. Te duże rozbieżności biorą się m.in. z tego, że nie jest pewne, ile osób z saamskimi korzeniami identyfikuje się jako Saamowie. Saamowie zamieszkują cały kraj, chociaż większość z nich mieszka w Norrbotten i Västerbotten.
Kultura Saamów
Wiele osób kojarzy Saamów z hodowlą reniferów. Zwierzę to jest silnie związane z ich kulturą, a reniferze mięso, futro czy rogi są dla nich bardzo ważnymi surowcami. Współcześnie ważnym źródłem dochodu jest też dla Saamów turystyka.
Ciekawa i bogata jest również saamska kultura, m.in. z tak zwanym jojkowaniem – ustnymi historiami przekazywanymi w charakterystycznej formie śpiewanej. Jednej ze współczesnych wersji takich pieśni możesz posłuchać tutaj.
Niestety wspólna historia Szwedów i Saamów pełna jest uprzedzeń i dyskryminacji. Kilka lat temu poruszył ten temat głośny w Szwecji film „Sameblod”, czyli „Krew Saamów„. Opowiada on o młodej mieszkance Laponii, która, dorastając w tradycyjnej saamskiej społeczności, czuje się gorsza od „prawdziwych” Szwedów – jest obiektem szykan, traktowana przez resztę społeczeństwa jako ktoś na pograniczu człowieka i zwierzęcia. Podejmuje więc ona trudną decyzję o ucieczce z domu i odcięciu się od swoich korzeni. Od pochodzenia jednak niełatwo było wtedy uciec.