Hejsan! W dzisiejszym poście zajmiemy się trochę tym, jak działają przysłówki w szwedzkim – a jest to temat ważny, bo te słówka pozwalają nam bardziej precyzyjnie wyrazić się i powiedzieć, co mamy na myśli. Zapraszam do lektury!
Przysłówki to słówka dookreślające czy modyfikujące czasownik lub przymiotnik, odpowiadające na pytania „jak”, „gdzie”, czy „kiedy”. Po polsku są to więc słowa „ładnie”, „bardzo”, „wczoraj” czy „zawsze”. A jak wygląda to w szwedzkim?
Często takie przysłówki tworzy się na szczęście dosyć prosto – poprzez dodanie do bazowej formy przymiotnika końcówki -t. Tym sposobem z przymiotnika vacker – ładny możemy stworzyć przysłówek vackert – ładnie, z dålig – zły stworzymy dåligt – źle itp. Warto przy tym pamiętać o kilku rzeczach:
- jeśli tworzymy przysłówki na bazie formy przymiotnika zakończonego na -d, to zamienia się ono na -t, np. han är en hård människa – on jest twardy, mocny, han slog mig hårt – on mocno mnie uderzył
- Przysłówek powstały na bazie słówka z końcówką -en ma końcówkę -et, np. hon är vuxen – ona jest dorosła, hon beter sig vuxet – ona zachowuje się dorośle
- przysłówki stopniują się w ten sam sposób, co przymiotniki, a więc najczęściej za pomocą końcówek -are oraz -ast. Odmiana przymitonika vacker (ładny) jest więc taka sama, co przysłówka vackert (ładnie): vacker – vackrare – vackrast (ładny – ładniejszy – najładniejszy) oraz vackert – vackrare – vackrast (ładnie – ładniej – najładniej).
Czasem przysłówki mają też swoje specjalne, zarezerwowane dla nich formy. Możemy je też podzielić na kilka grup w zależności od ich funkcji. O rumsadverb, czyli przysłówkach miejsca, pisaliśmy już tutaj, a do pozostałych grup należą (pogrubione w zdaniach):
tidsadverb, czyli przysłówki czasu, np.
- Han kommer alltid sent – on zawsze się spóźnia,
- Vi går ofta på bio – często chodzimy do kina,
- Jag var ung då – byłem_am wtedy młody_a,
- Vi träffades imorse – spotkaliśmy się dziś rano
sättsadverb, czyli przysłówek sposobu, np.
- Jag mår illa – źle się czuję
- Läs instruktionen noggrannt – przeczytaj instrukcję dokładnie
- Vi måste lösa problemet annorlunda – musimy rozwiązać problem inaczej
- Jag korsade snabbt gatan – szybko przeszedłem/przeszłam przez ulicę
gradadverb, czyli przysłówek stopnia, określający intensywność, np.
- Jag är mycket trött – jestem bardzo zmęczony_a
- Jag kan knappt andas – ledwie mogę oddychać
- Soppan är lagom stark – zupa jest w sam raz pikantna
- Hon verkade rätt arg – wydawała się mocno zła
satsadverb – przysłówek zdaniowy, dookreślający całe zdanie, np.
- Jag vet inte – nie wiem
- Han var bara sjutton när han flyttade – miał jedynie siedemnaście lat, kiedy się przeprowadził
- Hon var dock inte säker på det – ona jednak nie była tego pewna
- Var kommer du från egentligen? – skąd właściwie jesteś?
