Strona bierna w języku szwedzkim
W tym tygodniu przyszedł czas na porcję gramatyki. Przed nami strona bierna, a więc temat, który wielu osobom kojarzy się z czymś bardzo trudnym. Zobaczycie jednak, że wcale nie jest aż tak źle. 🙂
1. S-passiv
Stronę bierną s-passiv tworzymy przez dodanie do formy czasownika końcówki –s. W czasie teraźniejszym końcówka -s zastępuje końcówkę -r lub -er. Jak zapewne pamiętacie czasowniki w szwedzkim dzielimy na kilka grup. W zależności od tego, do której grupy należy dany czasownik, formy mogą wyglądać następująco:
Grupp 1 |
Grupp 2a |
Grupp 2b |
Grupp 3 |
Grupp 4 |
|
Infinitiv |
målas |
beställas |
köpas |
sys |
strykas |
Presens |
målas |
beställs |
köps |
sys |
stryks |
Preteritum |
målades |
beställdes |
köptes |
syddes |
ströks |
Supinum |
målats |
beställts |
köpts |
sytts |
strukits |
Znaczenie |
malować |
zamawiać |
kupować |
szyć |
prasować |
Ważne: W 2 i 4 grupie w czasie teraźniejszym występuje też trochę bardziej formalna forma. Końcówkę –er zastępujemy wtedy końcówkę –es. To oznacza że możemy mieć formy beställs albo beställes, köps albo köpes i stryks albo strykes.
Ważne 2: Czasowniki takie jak na przykład att höra – słyszeć mają w stronie biernej następujące formy:
Infinitiv |
Presens |
Preteritum |
Supinum |
|
höra |
höras |
hörs (höres) |
hördes |
hörts |
Ważne 3: Czasowniki takie jak na przykład att läsa – czytać, uczyć się gdzie temat kończy się na –s mają następujące formy:
Infinitiv |
Presens |
Preteritum |
Supinum |
|
läsa |
läsas |
läses |
lästes |
lästs |
Przykłady:
1. Affären öppnas klockan 6. – Sklep otwiera się o 6.
2. Huset såldes för 3 miljoner. – Dom sprzedano za 3 miliony.
3. Han stoppades av polisen. – Został zatrzymany przez policję.
2. Bli–passiv
Bli-passiv to strona bierna opisowa. Składa się ona z czasownika att bli – stawać się, zostać albo att vara – być w odpowiednim czasie oraz imiesłowu czasu przeszłego. W tym miejscu musimy więc króciutko omówić w jaki sposób w języku szwedzkim tworzymy imiesłów czasu przeszłego.
Imiesłów tworzymy na bazie supinum (trzecia forma z tabelki). Znowu musimy podzielić czasowniki na kilka grup i będziemy dokładać odpowiednie końcówki. Imiesłów ma trzy formy: dla rodzaju en, dla rodzaju ett oraz dla liczby mnogiej.
Grupp 1 |
Grupp 2a |
Grupp 2b |
Grupp 3 |
Grupp 4 |
|
Infinitiv |
måla |
beställa |
köpa |
sy |
stryka |
Supinum |
målat |
beställt |
köpt |
sytt |
strukit |
Particip – rzeczownik en |
målad |
beställd |
köpt |
sydd |
struken |
Particip – rzeczownik ett |
målat |
beställt |
köpt |
sytt |
struket |
Particip – liczba mnoga |
målade |
beställda |
köpta |
sydda |
strukna |
Znaczenie |
malować |
zamawiać |
kupować |
szyć |
prasować |
Ważne: W przypadku takich czasowników jak na przykład att stänga av – wyłączyć, czyli czasowników frazowych imiesłów czasu przeszłego tworzymy w następujący sposób:
Infinitiv |
Supinum |
Particip – rzeczownik en |
Particip – rzeczownik ett |
Particip – liczba mnoga |
stänga av |
stängt av |
avstängd |
avstängt |
avstängda |
Przykłady:
1. Han blev informerad. – On został poinformowany.
2. De blev förhörda av polisen. – Zostali przesłuchani przez policję.
3. Området är avstängt. – Obszar jest zamknięty.
Ważne 2: Konstrukcja z czasownikiem att bli wskazuje bardziej na trwanie czynności, a z czasownikiem att vara na jej rezultat.
3. S–passiv czy bli–passiv?
Na koniec odpowiedź na pytanie kiedy użyć s-passivu, a kiedy bli-passivu.
S–passiv używamy:
– w formalnym języku pisanym
– w instrukcjach, reklamach, artykułach w gazetach
Bli–passiv używamy:
– w języku mówionym
– w swobodnym języku pisanym