Szyk prosty zdania w języku norweskim
Dzisiaj zajmiemy się gramatyką, a konkretniej budową zdania. Jak wygląda szyk prosty zdania w języku norweskim? Odpowiedź znajdziesz w poniższym poście.
Zdania proste, czyli helsetninger funkcjonują jako niezależne odpowiedzi. Muszą składać się z podmiotu (subjekt) oraz czasownika (verb).
- Hun spiser. – Ona je.
- Hun kjøper mat. – Ona kupuje jedzenie.
V2
Najważniejszą zasadą w tworzeniu zdań prostych jest to, że czasownik zawsze musi stać na drugim miejscu. Wyjątkiem są pytania, w których nie używamy zaimka pytającego, czyli np.
- Kommer du? – Idziesz?
- Kan jeg hjelpe deg? – Mogę Ci pomóc?
Zdania proste są elastyczne, co oznacza, że czasownik jest na drugim miejscu, a inne słowa mogą zmieniać pozycje. Zdanie możemy rozpocząć od podmiotu (subjekt), dopełnienia (objekt) lub od okolicznika (adverbial).
- Vi ser dere ofte. – Widzimy was często.
- I dag reiser hun. – Dzisiaj ona wyjeżdża.
Jeśli w zdaniu pojawia się okolicznik zdaniowy, czyli np. ikke, aldri, ofte, alltid, to znajduje się on zaraz po orzeczeniu. Natomiast, jeśli za orzeczeniem stoi podmiot, to w takim wypadku okolicznik zdaniowy pojawi się po podmiocie.
- Hun reiser ikke i morgen. – Ona nie wyjeżdża jutro.
- I morgen reiser hun ikke. – Ona nie wyjeżdża jutro.
Jeśli orzeczenie w zdaniu norweskim jest złożone, to od konkretnych elementów składowych orzeczenia zależy to, jakie będą miały one wpływ na szyk prosty zdania w języku norweskim. Przykładowo, gdy w zdaniu pojawi się np. czasownik modalny, to wystąpi on na drugiej pozycji, zaraz po podmiocie, a reszta orzeczenia pojawi się zaraz po nim. Przykład:
- Jeg må lære meg og gjøre leksene. – Muszę się pouczyć i zrobić lekcje.
Dopełnienie i okolicznik (najpierw miejsca, potem czasu) mają swoje miejsce zazwyczaj na końcu zdania.
- Hun skal gå på teater i morgen. – Ona idzie jutro do teatru.
- Vi skal ikke spise på denne restauranten i helgen. – Nie będziemy jeść w tej restauracji w weekend.