Jak wyglądają złożenia w języku szwedzkim i jak je tworzyć?
Często ucząc się szwedzkiego możemy natknąć się na bardzo długie, strasznie wyglądające wyrazy. Gdy się im przyjrzymy, często okazuje się jednak, że to po prostu kilka słów połączonych w jedno. Po rozłożeniu takiego wyrazu na czynniki pierwsze wszystko zwykle staje się jasne. A to dlatego, że w szwedzkim, podobnie jak np. w niemieckim, bardzo często tworzy się złożenia. W polskim zwykle zastępujemy je kilkuwyrazowymi frazami, co widać, gdy porównamy polskie wyrazy z ich szwedzkimi odpowiednikami, np.:
- skrzynka na listy – en brevlåda (ett brev – list + en låda – skrzynka)
- szkoła wyższa – en högskola (hög – wysoki + en skola – szkoła)
- trzypokojowe mieszkanie – en trerumslägenhet (tre – trzy + ett rum – pokój + en lägenhet – mieszkanie)
Tworzenie takich złożeń jest całkiem proste, warto jednak pamiętać o kilku rzeczach:
- złożenie przejmuje rodzaj ostatniego członu, a wcześniejsze człony w jakiś sposób określają ten ostatni. Na przykład złożenie en glasburk (szklany słoik) składa się z wyrazów ett glas – szkło – i en burk – słoik. Złożenie ma więc taki sam rodzajnik co ostatni człon – en burk – a człon glas jest jego dookreśleniem, w tym przypadku określa materiał, z jakiego jest zrobiony słoik.
- złożenie nie musi ograniczać się do tylko dwóch części, może ich być naprawdę dużo! Warto pamiętać, że w dłuższych złożeniach najczęściej przed ostatnim członem pojawia się litera -s-, która łączy poszczególne części wyrazu. Widać to np. w wymienionym już wyrazie en trerumslägenhet czy w złożeniu en fotbollsplan – boisko do piłki nożnej (en fot – stopa + en boll – piłka + en plan – boisko)
Wiedza o tym, jak działają złożenia w szwedzkim jest naprawdę przydatna, bo pojawiają się one bardzo często! Nie ma też w zasadzie górnego limitu ich długości i można tworzyć nowe złożenia w razie potrzeby. Według księgi rekordów Guinessa z 2006 roku najdłuższym szwedzkim wyrazem jest „nord-väster-sjö-kust-artilleri-flyg-spanings-simulator-anläggnings-materiel-underhålls-uppföljnings-system-diskussions-inläggs-förberedelse-arbeten”, ale na szczęście nikt nie potrzebuje raczej tak długich wyrazów w praktyce! Większość złożeń w szwedzkim jest całkiem przystępna, pomimo tego, że potrafią być naprawdę długie.
