W nauce języka bywa czasami tak, że myślimy, że dane słówko znamy, a tu nagle natrafiamy na wyrażenie, gdzie to samo słowo znaczy coś zupełnie innego. Nie inaczej jest w szwedzkim – w dużej części „winne” są tak zwanych czasowniki złożone. O tym, jak czasowniki złożone w szwedzkim wyglądają i jak sobie z nimi radzić poniżej!
Słówka te możemy podzielić na dwie kategorie – czasowniki rozdzielnie oraz nierozdzielnie złożone. O czasownikach rozdzielnie złożonych (inaczej nazywanych czasownikami frazowymi, szw. partikelverb) więcej możesz przeczytać tutaj, więc dzisiaj więcej o tej drugiej grupie.
Czasowniki nierozdzielnie złożone tworzymy przez dodanie przedrostka do prostego, a więc niezawierającego żadnych przedrostków, czasownika. Ma to również wpływ na znaczenie – do najbardziej typowych szwedzkich przedrostków należą:
be-
arbeta – pracować, bearbeta – przetwarzać, obrabiać
an-
se – widzieć, anse – uważać, sądzić
under-
söka – szukać, undersöka – badać
över-
ambitiös – ambitny, överambitiös – przesadnie ambitny
sam–
tycka – uważać, samtycka – zgadzać się
er-
bjuda – zapraszać, erbjuda – oferować
miss-
förstå – rozumieć, missförstå – rozumieć źle
Czasem więc przedimek zupełnie zmienia znaczenie słówka, a czasem tylko w niewielkim stopniu. Niektóre (ale nie wszystkie) czasowniki nierozdzielnie złożone można przekształcić w rozdzielnie złożone, nie zmieniając ich znaczenia – na przykład:
tillhöra = höra till – należeć do
underskriva = skriva under – podpisać
påpeka = peka på – wskazać, zwrócić na coś uwagę
Jedyną różnicą jest to, że wersja nierozdzielnie złożona jest bardziej oficjalna, spotykana raczej w języku pisanym niż mówionym.
Sprawa komplikuje się również przez to, że takie przekształcenie w niektórych przypadkach jest możliwe, ale powoduje już zmianę znaczenia – na przykład:
upplysa – informować, lysa upp – rozświetlać
pågå – trwać, gå på – kosztować
uppkomma – pojawić się, komma upp – iść na górę, wstawać
