Forma określona i nieokreślona rzeczownika w duńskim

W duńskim rzeczownik może przybrać formę określoną oraz nieokreśloną, dlatego ważna jest znajomość rodzaju rzeczownika, ponieważ o jego formie będzie stanowił rodzajnik: en dla rodzaju wspólnego oraz et dla rodzaju nijakiego. Forma określona i nieokreślona rzeczownika w duńskim to zagadnienie gramatyczne, które okaże się dla Ciebie naprawdę łatwe po przeczytaniu wpisu, więc spieszymy z pomocą i wyjaśniamy, na czym polega!

Jak utworzyć formę określoną?

Dodając rodzajnik en lub et do końca wyrazu:

• en bil – bilen
• et hus – huset

Jeśli rzeczownik kończy się na literę -e, dodajemy do niego końcówkę -n lub -t:

• en uge – ugen, en kvinde- kvinden
• et hjerte – hjertet, et vindue – vinduet

Jednak trzeba uważać na pewne wyjątki!

Gdy rzeczownik zakończony jest na krótką samogłoskę i spółgłoskę (zazwyczaj będzie to krótki wariant wymowy samogłoski), podwajamy spółgłoskę:

• en kop – koppen, en nat – natten, en kat – katten, en væg – væggen
• et hul – hullet, et glas – glasset

Rzeczowniki kończące się na -el w formie określonej tracą literę -e:

• en snabel – snablen, en cykel – cyklen
• et middel – midlet

Natomiast rzeczowniki z końcówką -um w formie określonej przybierają formę bez -um:

• et museum – museet, et gymnasium – gymnasiet

Formy określonej rzeczownika używamy, gdy:

Mówimy o czymś znanym, wcześniej wymienianym:

• Hent avisen! – Przynieś gazetę! (Adresat znajduje się w tym samym pomieszczeniu i wie, o jaką gazetę nam chodzi).
• Vi har fået en ny bil. Bilen er sort. – Dostaliśmy nowy samochód. Samochód jest czarny. (W drugim zdaniu wymieniamy rzeczownik jeszcze raz).

Rzeczownik oznacza coś jedynego (np. w okolicy):

• Jeg skal på posthuset. – Idę na pocztę.
• Vi mødes ved slottet. – Spotykamy się przy zamku.

Rzeczownik stanowi część większej całości:

• Jeg har en lille lejlighed. I lejligheden er der soveværelset, køkkenet, badeværelset og stuen. – Mam małe mieszkanie. W mieszkaniu jest sypialnia, kuchnia, łazienka i salon.

Mówimy o częściach ciała:

• Jeg har ondt i maven. – Boli mnie brzuch
• Hun har brækket benet. – Złamałem/łam nogę.

Wymieniamy powszechnie znane rzeczowniki:

• månen – księżyc
• solen – słończe
• paven – papież

Rzeczownik jest uzupełniony dodatkową informacją:

• Bogen, som jeg har læst, er spændende. – Książka, którą przeczytałem/łam, jest ciekawa.

Uwaga! W duńskim nie istnieje podwójna forma określona! Oznacza to, że po zaimkach dzierżawczych (min, din, hans, hendes, vores, jeres, deres itp.), rodzajniku wolnostojącym (DEN, DET, DE) i zaimkach wskazujących (DENNE, DETTE, DISSE) rzeczownik występuje zawsze w formie bez rodzajnika.

• min kat – mój kot
• Julias bil – samochód Julii
• den her bog – ta książka
• disse huse – te domy

Po przeczytaniu tego wpisu forma określona i nieokreślona rzeczownika w duńskim nie powinna sprawiać Ci większych problemów

Jeśli interesują Cię inne wpisy dotyczące gramatyki, zajrzyj na odmianę przymiotnika lub zaimki wskazujące. Na naszych social mediach również znajdziesz dawkę wiedzy gramatycznej, więc wpadaj na Insta i na naszego FB!