Odmiana przymiotnika w duńskim
Odmiana przymiotnika w duńskim nie jest trudna i należy raczej do przyjemniejszych zagadnień gramatycznych. Wystarczy znać rodzajnik rzeczownika i dzięki temu odmiana przymiotnika nie sprawi Ci większych problemów, jeśli zapamiętasz łatwe do opanowania zasady.
Rodzaj wspólny – EN
Na początek omówimy rzeczowniki rodzaju wspólnego, gdzie przymiotnik zostaje w podstawowej formie, co oznacza że nie dodajemy do niego żadnej końcówki. Spójrzmy więc na przykłady:
- en stor stue – duży salon
- en venlig mand – przyjazny mężczyzna
- en hyggelig lejlighed – przytulne mieszkanie
- en grim kommode – brzydka komoda
- en lækker mad – pyszny posiłek
Rodzaj nijaki – ET
Do przymiotników poprzedzających rzeczownik rodzaju nijakiego dodajemy końcówkę –t:
- et stort skab – duża szafka
- et nyt gulvtæppe – nowy dywan
- et gammelt fjernsyn – stary telewizor
- et roligt område – spokojna okolica
- et pænt værelse – piękny pokój
Jeśli chodzi o przysłówki, tworzy się je tak samo jak przymiotniki w rodzaju nijakim – dodając końcówkę –t:
- Det smager lækkert – To smakuje pysznie
- Jeg har det fint – Mam się świetnie
- Jeg kan godt høre dig – Dobrze cię słyszę
Liczba mnoga
W liczbie mnogiej przymiotnik przyjmuje końcówkę –e. Trzeba jednak uważać na nieregularności, o których przeczytasz poniżej.
- to store værelser – dwa duże pokoje
- to mørke reoler – dwa ciemne regały
- to hvide vægge – dwie białe ściany
- to lyse lejligheder – dwa jasne mieszkania
- to dyre huse – dwa drogie domy
Wyjątki
Uwaga na te przymiotniki, których odmiana jest nieregularna!
(rodzaj wspólny – rodzaj nijaki – liczba mnoga)
- gammel – gammelt – gamle
- lille – lille – små!!!
- blå – blåt – blå
- orange – orange – orange
- flot – flot – flotte
- lækker – lækkert – lækre
Forma określona przymiotnika
Przymiotniki występujące w formie określonej tworzy się przez dodanie końcówki –e do formy podstawowej przymiotnika (tak jak w formie liczby mnogiej).
Kiedy używamy formy określonej?
Gdy jest poprzedzona rodzajnikiem wolnostojącym:
- den brede seng – to szerokie łóżko
- det grønne træ – to zielone drzewo
- de dyre biler – te drogie samochody
Po zaimku dzierżawczym:
- Hun er min gode veninde fra skole – Ona jest moją dobrą przyjaciółką ze szkoły
- Jeg har mødt min gamle ven til festen – Spotkałam mojego starego przyjaciela na przyjęciu
- Hendes nye kjole er smuk – Jej nowa sukienka jest piękna
W konstrukcji z dopełniaczem:
- Der er min fars gamle bil – Tu jest stary samochód mojego taty
- Det er Annnas søde kat – To jest słodki kot Anny
A także po zaimku wskazującym:
- Kan du låne mig denne interessante bog? – Możesz mi pożyczyć tę interesującą książkę?
