Nieprzetłumaczalne słówka w duńskim

Jeśli myślimy o najbardziej duńskim słowie, będzie to z pewnością hygge. Czym jest hygge i w jaki sposób możemy je przetłumaczyć na polski? Ale na hygge nieprzetłumaczalne słówka w duńskim się nie kończą. Poniżej spróbujemy rozszyfrować znaczenie paru innych trudnych do przetłumaczenia słów – co nie oznacza, że nie jesteśmy w stanie przetłumaczyć ich drogą opisową. Do dzieła!

Hygge

Bardzo trudno wytłumaczyć, co właściwie oznacza hygge osobie niezwiązanej z Danią i jej kulturą. Bezpośredni przekład jest praktycznie niemożliwy. Możemy próbować zatem opisać, czym jest hygge. Dla każdego może oznaczać coś innego. Hygge nie jest tylko słowem, ale też uczuciem – wszystkim, co wprawia nas w dobry nastrój lub tworzy przytulną atmosferę. W języku duńskim funkcjonuje również przymiotnik hyggelig (przytulny, przyjemny) a także czasownik at hygge sig (mieć dobry czas, relaksować się). Ponadto możemy również udekorować mieszkanie w stylu hygge, który pomoże nam stworzyć przytulną atmosferę, zachęci do wygrzewania się pod kocem w ulubionym, za dużym swetrze z ulubioną książką przy zapalonej świeczce. Bo chodzi o to, żeby było hyggeligt!  

Fenomen hygge bardzo dobrze wyjaśnia ten filmik. O hygge pisaliśmy też wcześniej w tym wpisie.

Frisind

Podobnie jak hygge słówko frisind jest jedną z duńskich wartości, wymienionych w Duńskim Kanonie. Frisind oznacza wolny od przesądów, tzn. tolerancyjny w myśleniu. Nie do końca chodzi tu o słowo tolerancyjny, ponieważ takie też funkcjonuje w duńskim słowniku (tolerant). W znaczeniu słowa frisind mieści się wszystko, jeśli chodzi o akceptację siebie nawzajem oraz umysł otwarty na poglądy innych osób.

Polecam filmik wyjaśniający.

Perkerdansk

Według definicji z Ordnet.dk: odmiana języka duńskiego używana szczególnie przez młodych imigrantów w dużych miastach, która różni się od standardowego języka duńskiego w słownictwie, kolejności słów i wymowie, np. prosty szyk zdania, gdzie standardowy język duński ma odwróconą kolejność słów (w zdaniach podrzędnych trzeba zamienić miejscami czasownik z przysłówkiem centralnym), oraz użycie rodzaju wspólnego w rzeczowniku, gdzie w standardowym języku duńskim dany rzeczownik jest rodzaju nijakiego.

Uwaga! Użycie słowa może być problematyczne ze względu na uwłaczający charakter.

Speltmor

Dosłownie: matka orkiszowa. Co oznacza po duńsku? Speltmor jest określeniem kobiety, która planuje (zbyt) szczegółowo swoje życie i swojej rodziny, w tym nawyki żywieniowe i dietetyczne

Rævekager  

Dosłownie: lisie ciasta. Rævekage tajne porozumienie, plan itp. mające na celu oszukanie innych, aby dać Ci przewagę

Nieprzetłumaczalne słówka w duńskim można oczywiście wyjaśnić drogą opisową. Pokazują one często różnice kulturowe między krajami, dlatego przy nauce nowego słówka warto osadzać je zawsze w kontekście i samodzielnie tworzyć zdania.

W naszej grupie na FB znajdziesz wiele fiszek po duńsku, a na Instagramie czekają na Ciebie słówka tygodnia! Zapraszamy też na kurs, jeśli chcesz regularnie poszerzać zasób słownictwa!