Zdania złożone podrzędnie w języku szwedzkim
Zdania złożone podrzędnie w języku szwedzkim – co to takiego, jak je rozpoznać i dlaczego warto zwrócić na nie uwagę? O tym w dzisiejszym poście!
Niedawno pisaliśmy trochę o szyku prostym w szwedzkim – jeśli nie wiesz, co to takiego, zajrzyj do wcześniejszego wpisu. Dzisiaj z kolei zajmiemy się tak zwanymi zdaniami podrzędnymi (bisatser) w szwedzkim. Charakterystyczne dla nich jest to, że w odróżnieniu od zdań głównych (huvudsatser) nie mogą one co do zasady stanowić samodzielnego zdania. Muszą być połączone właśnie z jakimś zdaniem głównym.
Brzmi to może dosyć tajemniczo, ale w praktyce najłatwiej zdania podrzędne poznać po tzw. bisatsinledare, czyli słówkach, które właśnie ten typ zdania wprowadzają. Są to na przykład:
- att – że
Jag säger att jag aldrig har gjort det – mówię, że nigdy tego nie robiłem_am
- om – czy/jeśli
Han vet inte om han kan – nie wie, czy potrafi
Jag ska gå ut om det inte regnar – wyjdę, jeśli nie będzie padać
- eftersom – ponieważ
Han stannar hemma eftersom han tyvärr inte har tid – zostaje w domu, bo niestety nie ma czasu
- när – kiedy
Vi ska prata när han faktiskt kommer – porozmawiamy, kiedy faktycznie przyjdzie
- som – który
Jag har en vän som ofta hälsar på mig – mam znajomego, który często mnie odwiedza
- där – gdzie
Jag känner till en plats där man också kan äta bra svensk mat
A do czego właściwie nam wiedza o zdaniach podrzędnych potrzebna? Może zwróciłeś_aś już uwagę na to, że w powyższych przykładach coś z szykiem zdania jest „nie tak”. Chodzi o tzw. okoliczniki zdaniowe (satsadverbial). Są to słówka, które w zdaniu głównym stoją po pierwszym czasowniku, natomiast w zdaniu podrzędnym przeskakują przed pierwszy czasownik. Przykładami słówek, które w ten sposób się zachowują, są chociażby:
- inte – nie
- också – też
- kanske – być może
- faktiskt – rzeczywiście
- alltid – zawsze
- ofta – często
- sällan – rzadko
- aldrig – nigdy
- bara – tylko
- gärna – chętnie
- tyvärr – niestety
Zmianę tę widać najlepiej, kiedy zestawimy ze sobą bardzo podobne zdanie główne i zdanie poboczne – zwróć uwagę na pozycję pogrubionych słówek:
Jag har aldrig gjort det – nigdy tego nie robiłem_am
Jag säger att jag aldrig har gjort det – mówię, że nigdy tego nie robiłem_am
Det regnar inte – nie pada
Jag ska gå ut om det inte regnar – wyjdę, jeśli nie będzie padać
Han har tyvärr inte tid – niestety nie ma czasu
Han stannar hemma eftersom han tyvärr inte har tid – zostaje w domu, bo niestety nie ma czasu