Forma określona i nieokreślona rzeczownika w norweskim

Już jakiś czas nie pisaliśmy o zagadnieniach gramatycznych, więc dzisiaj bierzemy na tapet gramatykę. Tematem tego wpisu będzie forma określona i nieokreślona rzeczownika w norweskim. Jak ją tworzyć? Kiedy używamy rzeczowników określonych i nieokreślonych? Tego dowiesz się w dzisiejszym poście.

Forma nieokreślona 

Jak już pewnie wiesz w języku norweskim występują trzy rodzaje: męski (hankjønn), który ma rodzajnik EN, żeński (hunkjønn) z rodzajnikiem EI oraz nijaki (intetkjønnET. Przykłady:

  • en bil – samochód
  • ei jente – dziewczynka
  • et hus – dom

Rzeczowniki w rodzaju żeńskim są już rzadko używane i mogą najczęściej przyjmować również formę męska, czyli np. ei/en klokke – zegar. 

Forma nieokreślona – liczba mnoga 

Jak tworzymy formę nieokreśloną liczby mnogiej? Jest to bardzo proste. Rodzajnik znika i dodajemy do rzeczownika końcówkę -ER, niezależnie od rodzajnika. 

  • en bil – biler (samochód – samochody)
  • ei vogn – vogner (wózek – wózki)
  • et vindu – vinuder (okno – okna)

Co w przypadku, gdy rzeczownik kończy się na samogłoskę -E? Wtedy dodajemy tylko -R.

  • en hage – hager (ogród – ogrody)
  • ei jente – jenter (dziewczynka – dziewczynki)
  • et bilde – bilder (zdjęcie – zdjęcia)

W norweskim występują również rzeczowniki z akcentowanym E, są to najczęściej rzeczowniki jednosylabowe lub pochodzenia obcego i wtedy dodajemy końcówkę -ER.

  • en idé – ideer (pomysł – pomysły)
  • ei skje – skjeer (łyżka – łyżki) 

O wyjątkach będziemy pisać już niedługo, ale warto wspomnieć o odmianie rzeczowników rodzaju nijakiego (rodzajnik ET) w liczbie mnogiej. Jeśli rzeczownik jest jednosylabowy, to wtedy liczba mnoga jest taka sama jak pojedyncza, więc tylko rodzajnik nam znika.

  • et hus – hus (dom – domy)
  • et glass – glass (szklanka – szklanki)

Użycie formy nieokreślonej oraz rodzajnika

Używamy jej:

  • gdy mówimy o czymś po raz pierwszy, o czymś co jest nam nieznane.

Kari har en hund. – Kari ma psa.

  • jeśli opisujemy jakąś osobę, określamy jej cechę.

Hun er et geni. – Ona jest geniuszem.

  • gdy przed rzeczownikiem stoi przymiotnik. 

Han er en god arbeider. – On jest dobrym pracownikiem.

Użycie formy nieokreślonej bez rodzajnika 

  • gdy mówimy o narodowościach, zawodach, nazwach własnych, przed rzeczownikami niepoliczalnymi.

Lars er nordmann. – Lars jest Norwegiem.

Kari er lege. –
Kari jest lekarzem.

Jeg heter Oliwia. – Mam na imię Oliwia.

Spiser du kjøtt?
Jesz mięso? 

  • gdy mówimy o czymś ogólnym, co dzieje się codziennie/regularnie.

Jeg kjører bil. –
Prowadzę samochód/ jeżdżę samochodem.

Jeg tar trikk.
Jeżdżę tramwajem. 

  • po zaimkach dzierżawczych określających przynależność.

Det er mitt hus. –
To jest mój dom.

Det er hans bok.
To jest jego książka.

Forma określona 

Tworzenie jej jest bardzo proste. Wystarczy, że znasz rodzajnik i automatycznie przechodzi on na koniec słówka. Wyjątkiem jest rodzajnik żeński EI.

  • en bil – bilen 
  • ei jente – jenta (uwaga! EI zamienia się na A)
  • et hus – huset

Forma określona – liczba mnoga

Tworzymy ją poprzez dodanie do rzeczownika w formie podstawowej końcówki -ENE, niezależnie od rodzaju.

  • bilen – bilene
  • jenta – jentene
  • huset – husene

Tak samo jak w formie nieokreślonej – jeśli rzeczownik jest zakończony na -E to wtedy dodajemy tylko końcówkę -NE

  • en hage – hagen – hager – hagene
  • ei jente – jenta – jenter – jentene
  • et bilde – bildet – bilder – bildene 

To samo tyczy się rzeczowników jednosylabowych pochodzenia obcego. 

  • en idé – ideen – ideer – ideene
  • ei skje – skjeen – skjeer – skjeene

A co z rzeczownikami jednosylabowymi w rodzaju nijakim? W formie określonej nie zmienia się na szczęście nic.

  • et hus – huset – hus – husene
  • et glass – glasset – glass – glassene

Użycie formy określonej

Używamy jej:

  • gdy mówimy o czymś już nam znanym.

Hun har et fint hus! Hagen ser ut spennende. – Ona ma świetny dom! Ogród wygląda super. 

  • jeśli jest to coś jedyne w swoim rodzaju. 

Sola skinner i dag.
Słońce dzisiaj świeci. 

  • przed zaimkami dzierżawczymi określającymi przynależność.

Det er huset mitt.
To mój dom.

Det er bilen til Kari.
To samochód Kari.

  • po den/denne, det/dette i de/disse.

Jeg vil kjøpe denne jakken.
Chcę kupić tę kurtkę.

Disse skoene er fine. –
Te buty są świetne.

  • po mange av, mye av, ingen av oraz liczby + av

Mange av studentene var på tur.
Wielu uczniów było na wycieczce.

Hun har lest to av bøkene som du lånte meg. – Czytam dwie z książek, które mi pożyczyłaś.

To już wszystkie podstawowe informacje. Forma określona i nieokreślona rzeczownika w norweskim może być problematyczna, jednak mamy nadzieję, że po przeczytaniu tego wpisu rozwiejemy wszelkie wątpliwości. Jeśli masz jakieś pytania, to śmiało napisz do nas!

W temacie gramatycznym zapraszamy również do przeczytania naszych wpisów dotyczących: odmiany przymiotnika w norweskim lub czasu przyszłego w norweskim.

Zapraszamy też na naszego Insta i Tiktoka!

Polecane wpisy

Nie wiem jak wy, ale ja myślami jestem już na urlopie, co zresztą zauważyć można na dzisiejszych grafikach. Lato to dla mnie najpiękniejsza pora roku, również ze względu na sommerferie, czyl

Kategorie wpisów